Vijf deelnemers, Amsterdam, 1 maart
Zondag 1 maart heb ik een biologische lunch georganiseerd bij mij thuis, gecombineerd met een workshop die twee onderdelen bevatte. Er waren vijf van de twintig deelnemers uit de eerdere onderzoeksgroep die hieraan meededen. Ik zocht antwoorden op twee vragen in het licht van mijn onderzoek en klimaatverandering: onderdeel 1 een terugblik en onderdeel 2 een vooruitblik.
Onderdeel 1 terugblik: Hoe hebben deze vijf deelnemers het eerdere Het obstakel* onderzoek ervaren?
Hoe hebben deze vijf deelnemers Het obstakel onderzoek ervaren? Aan de hand van een vragenlijst een heb ik hier een aantal vragen over hun persoonlijke ervaringen gesteld. Hier een samenvatting van de opmerkingen over het obstakelproject *:
Deelnemer 1 kreeg er geen energie van om met de klimaatproblemen geconfronteerd te worden en ervaarde meer frustratie doordat ze niet meteen een oplossing ziet: ze wil het helemaal goed doen, en dat lukt niet altijd. Ze vond het wel fijn er met anderen over te praten.
Deelnemer 2 had wel zin om iets aan klimaatverandering te doen, maar ervaarde soms ook een soort moedeloosheid. Ze denkt dat het misschien aan haar karakter ligt? Het lucht wel op erover te praten, en zoeken naar een oplossing gaat op deze manier wel makkelijker.
Deelnemer 3 kreeg geen energie van met de klimaatproblemen geconfronteerd te worden en ervaarde ook meer frustratie erdoor. Ze vond het wel prettig er samen over te praten, want op die manier krijg je het gevoel niet de enige te zijn. Ze beseft zich dat voor wezenlijke verandering de schaal van wereldniveau moet zijn.
Deelnemer 4 ervaarde wel meer frustratie, maar kreeg juist ook energie om er iets aan te gaan doen: frustratie spoort haar aan tot actie. Goed om ervaringen uit te wisselen. Ze ziet dat het bewustzijn bij veel mensen wel aanwezig is, nu wordt het tijd tot actie over te gaan!
Deelnemer 5 vond het een goede manier om naar eigen handelen in relatie tot objecten te kijken. Ze ervaarde het project als leuk, ook door het delen van kennis, en het besef dat je niet alleen bent en met bepaalde dingen worstelt.
*Voor toelichting op dit onderzoek: zie twee berichten over Het obstakel: titels {LINK en LINK}
Onderdeel 2 vooruitblik: Hoe kijken deze vijf deelnemers naar de toekomst en hun leven over twintig jaar?
Met behulp van gekleurde figuren konden de deelnemers een visuele vertelling maken hoe ze hun toekomst zien over twintig jaar. Hier een samenvatting van de verhalen die daaruit kwamen:
Deelnemer 1 Houden we droge voeten in Nederland? Ze hoopt over 20 jaar meer in balans met de natuur en meer zelfvoorzienend te kunnen leven.
Deelnemer 2 ziet het leven in de toekomst voor zich met minder auto’s, een kleinere ecologische voetafdruk, minder luchtvervuiling, meer planten, dieren en insecten, en toch ook de mogelijkheid om te reizen en ergens te gaan snorkelen bijvoorbeeld.
Deelnemer 3 zoekt het dichter bij huis: Amsterdam heeft te kampen met het stijgende water, de stad is zonder auto’s, en in de plaats daarvan worden meer fietsen en andere voertuigen gebruikt. Er zijn minder koeien en er wordt minder vlees gegeten, er zijn minder mensen, maar ze doen wel meer samen. Een wens is om bijvoorbeeld wel te kunnen snorkelen, omdat dat betekent dat de koraalriffen nog wel bestaan.
Deelnemer 4 denkt dat de opwarming zal blijven doorgaan: wel is er een uitvinding gedaan om huizen makkelijker te isoleren, en ook om het stijgende water tegen te houden. De zee is in veel landen tot aan berggebied gekomen, maar Nederland is niet ondergelopen. Er zal geen sneeuw meer zijn in de bergen en de biodiversiteit is afgenomen. Wel hebben mensen geleerd te consuminderen, en de veehouderij is minder intensief geworden. Wilde dieren worden meer uitgezet en leven meer in en rond steden.
Deelnemer 5 heeft een 3-dimensionale versie gemaakt, een soort ark van Noach, met een boom, een huis, mensen en hybride levensvormen: een kwal-mens, een mens-panter, en een half-mens. Ze zegt erbij dat ze verwacht dat we meer met het water moeten leren leven in de toekomst.
Onderdeel 1 terugblik: Dat het onderwerp een beetje ongemakkelijk is en frustraties oproept, wordt gezien als iets dat je gewoon accepteert. Het mag een beetje schuren. Er werden veel tips uitgewisseld, hoe je dingen kan aanpakken en waar je duurzame producten kan kopen. Wel werden er ook vraagtekens gezet bij de status die een eco-lifestyle met zich meebrengt: aan de éne kant goed: de voortrekkers die het kunnen betalen hebben misschien een voorbeeldfunctie: tegelijkertijd kun je zeggen dat het betaalbaar zou moeten zijn voor iedereen. Deelnemers ervaren het als frustrerend of ongemakkelijk over de problematiek na te denken, maar het helpt er met anderen over te praten en ervaringen en tips te delen. Dat voelt minder alleen.
Onderdeel 2 vooruitblik: Een conclusie die ik trek uit deze blikken op de toekomst is dat er besef is van de dreiging van met name de waterstijging, maar dat er wel hoopvol naar wordt gekeken: we lossen het wel op door waterbestendigere omgeving te maken, of het water zelfs buiten de deur te houden door middel van dijken of geulen. Er wordt verschillend gedacht over de natuur: de één vreest een afname van de biodiversiteit, terwijl de ander hoopvol is over juist meer planten en dieren. Wilde dieren worden meer een onderdeel van ons dagelijks leven, en we kunnen meer zelf voorzien in ons voedsel. Ook zijn er zorgen over watervervuiling (koraalriffen), maar tegelijkertijd leeft de hoop dat het goed zal komen.